Vào ngày 20/11,
các thế hệ học sinh trên cả nước thường tặng hoa và quà chúc mừng các
thầy cô giáo. Ngành giáo dục cũng thường nhân dịp này đánh giá lại hoạt
động giáo dục và lập phương hướng nâng cao chất lượng giáo dục.
Nguồn gốc của ngày lễ hiến chương nhà giáo Việt Nam
Tháng
7/1946, một tổ chức quốc tế các nhà giáo tiến bộ được thành lập ở Paris
đã lấy tên là Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục (tiếng Pháp:
Fédération Internationale Syndicale des Enseignants - FISE).
Nǎm
1949, tại một hội nghị ở Warszawa (thủ đô của Ba Lan), Liên hiệp quốc tế
các công đoàn giáo dục đã ra bản "Hiến chương các nhà giáo" gồm 15
chương với nội dung chủ yếu là đấu tranh chống nền giáo dục tư sản,
phong kiến, xây dựng nền giáo dục trong đó bảo vệ những quyền lợi của
nghề dạy học và nhà giáo, đề cao trách nhiệm và vị trí của nghề dạy học
và nhà giáo.
Công đoàn giáo dục Việt Nam, là thành viên của FISE từ
năm 1953 (hội nghị có 57 nước tham dự), đã quyết định trong cuộc họp của
FISE từ 26 đến 30/8/1957 tại Warszawa, lấy ngày 20/11/1958 là ngày
"Quốc tế hiến chương các nhà giáo".
Ngày
này lần đầu tiên được tổ chức trên toàn miền Bắc Việt Nam. Những nǎm
sau đó, ngày lễ này còn được tổ chức tại nhiều vùng giải phóng ở miền
Nam Việt Nam. Hàng nǎm vào dịp kỷ niệm 20/11, cơ quan tiểu ban giáo dục
thường xuất bản, phát hành một số tập san đặc biệt để cổ vũ tinh thần
đấu tranh của giáo giới trong các vùng khác, động viên tinh thần chịu
đựng gian khổ của những giáo viên kháng chiến.
Khi Việt Nam thống
nhất, ngày này đã trở thành ngày truyền thống của ngành giáo dục Việt
Nam. Vào ngày 28/9/1982, Hộễ
mang tên "Ngày nhà giáo Việt Nam".
Ý nghĩa ngày nhà giáo Việt Nam 20/11
Cách
đây 60 năm, tháng 8/1954 do sáng kiến của Liên hiệp quốc tế các công
đoàn giáo dục (FISE), hội nghị quốc tế các nhà giáo với nòng cốt là công
đoàn giáo dục các nước XHCN đã nhất trí thông qua “bản hiến chương các
nhà giáo”.
Tháng 8/1957. Hội nghị quốc tế các nhà giáo họp tại
Vác-xa-va (Ba Lan) đã quyết định lấy ngày 20/11 hằng năm là Ngày Quốc tế
Hiến chương các nhà giáo. Bản Hiến chương các nhà giáo gồm 15 chương,
trong đó có một số nội dung chủ yếu:
Đấu tranh chống mọi quan điểm và
phương pháp giáo dục lạc hậu, phản động, phản dân chủ, phản khoa học
của nền giáo dục tư sản, phong kiến nhằm xây dựng nền giáo dục tiến bộ,
dân chủ và khoa học. Quy định một số điều đối với các nhà giáo, đặc biệt
nêu cao vị trí nghề dạy học và những người dạy học.
Được sự nhất trí
của Ban Bí thư Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (nay là ĐCSVN), Ban
Chấp hành Công đoàn Giáo dục Việt Nam đã phổ biến toàn văn bản Hiến
chương các nhà giáo đến các trường học, các cơ quan giáo dục miền Bắc;
đồng thời thông tin đến các giáo giới, đồng bào, học sinh, sinh viên
miền Nam và quyết định tổ chức Ngày Quốc tế Hiến chương các nhà giáo lần
đầu tiên ở nước ta vào ngày 20/11/1958.
Ngày Quốc tế Hiến chương các
nhà giáo 20/11/1958, không những được tổ chức tại Hà Nội, mà còn diễn
ra từ Vĩnh Linh (giới tuyến quân sự tạm thời giữa ta và địch) đến các
vùng biên giới hải đảo. Từ miền núi đến vùng đồng bằng ở miền Bắc đều có
những hoạt động phong phú tại các trường học trên địa bàn huyện, quận,
thị xã…
Nhiều thư của giáo giới,
học sinh, sinh viên miền Bắc gửi lên Hồ Chủ tịch, Ban Chấp hành Trung
ương Đảng, Chính phủ với lời hứa quyết tâm học tập, rèn luyện, nâng cao
giác ngộ cách mạng XHCN, ý thức đấu tranh thống nhất nước nhà, xây dựng
nhà trường XHCN.
Hàng nghìn lá
thư của giáo giới, học sinh, sinh viên miền Nam; thông qua đài phát
thanh Tiếng nói Việt Nam đã nói lên lòng sôi sục căm thù Mỹ-Diệm phá
hoại hiệp định Giơ-ne-vơ, cố tình chia cắt lâu dài nước ta, ủng hộ phong
trào đấu tranh của giáo giới, học sinh, sinh viên miền Nam Việt Nam
chống Mỹ-Diệm; đòi thực hiện một nền giáo dục dân tộc, dùng tiếng Việt
dạy trong các trường đại học, đòi tăng ngân sách cho giáo dục để mở
trường lớp, bảo đảm việc học tập cho học sinh, bài trừ tệ nạn văn
hóa-giáo dục nô dịch trụy lạc của đế quốc Mỹ; đấu tranh chống mọi cuộc
đàn áp, bắt bớ, tù đày, sát hại những nhà giáo, học sinh, sinh viên yêu
nước tại miền Nam Việt Nam và kiên quyết đấu tranh nhằm đem lại hòa
bình, độc lập, thống nhất nước nhà.
Việc tổ chức Ngày Quốc tế Hiến
chương các nhà giáo 20/11 hằng năm đã sớm trở thành ngày hội truyền
thống của giáo giới Việt Nam. Điều này hoàn toàn phù hợp với truyền
thống tốt đẹp của dân tộc ta, một dân tộc có mấy nghìn năm văn hiến và
có truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo.
Với ý nghĩa tích cực của
Ngày 20/11, theo nguyện vọng của giáo giới cả nước, kiến nghị của Đại
hội Công đoàn Giáo dục Việt Nam lần thứ VIII (tháng 4/1982) và Bộ Giáo
dục, Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, Tổng Cục dạy nghề, Ủy ban
Bảo vệ bà mẹ trẻ em… Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành
Quyết định số 167/HĐBT, ngày 26/9/1982 quyết định hằng năm sẽ lấy ngày
20/11 là Ngày Nhà giáo Việt Nam. Quyết định số 167/HĐBT của Hội đồng Bộ
trưởng đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với giáo
giới nước ta và đánh giá cao vị trí, vai trò của đội ngũ giáo viên,
những người làm công tác giáo dục trong sự nghiệp đào tạo lớp người lao
động mới vừa có đức, vừa có tài xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
XHCN.
Ngày 20/11 là dịp để các
thế hệ học trò bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc với những người thầy, để mọi
ngành, mọi nghề và toàn xã hội chia sẻ niềm vui, tri ân với những người
đã góp bao công sức và tâm huyết cho sự nghiệp trồng người cao cả, góp
phần xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.